Mirroring en kinesthetic empathy

Voor coaches die werken met NLP zijn de termen Model van de wereld, doelen en processen, volgen en leiden en mirroring bekende termen. Maar de invalshoek op deze termen vanuit Body & Mind Language (BML) zorgt toch steeds voor een verrassende verbreding voor NLP coaches.

In dit artikel zal 'mirroring' worden belicht vanuit de toegevoegde waarde van BML.

Rapport, matching en mirroring

Rapport kenmerkt zich doordat de communicatie tussen personen plaatsvindt in een sfeer van wederzijds vertrouwen en harmonie. Bovendien heeft men respect voor elkaars normen, waarden, wereldbeeld en is men gevoelsmatig bij elkaar betrokken.

Rapport kan opgebouwd of versterkt worden en kan verminderd of verbroken worden al naar gelang de situatie. De technieken die rapport teweegbrengen noemen we binnen NLP 'matching' (afstemmen) en 'mirroring' (spiegelen).

Bij mirroring spiegelt men de ander totaal: we nemen bijvoorbeeld de fysiologie van de ander over. Door de fysiologie te spiegelen krijgen we toegang tot de stemming van de ander en de interne representatie. Het doel hierbij is niet om op een ongeoorloofde wijze informatie van mensen te verkrijgen, maar juist een beter contact, gebaseerd op empathie.

Bij matching stemmen we een bepaald element van de woorden, het stemgebruik of de fysiologie af op de ander. Matching is in feite het spiegelen van een element van de verbale en non-verbale communicatie van een ander.

Mirroring, oftwel spiegelen binnen Body & Mind Language betekent dat de coach bewegingen, emoties en/of intenties imiteert die de bewegingen van de cliënt impliceren.

Spiegelen wordt gebruikt om de empathie tussen begeleider en cliënt te vergroten. (McGarry & Russo 2011,178).

Tevens kan spiegelen worden ingezet om de empathie van de cliënt met anderen (in groepen) te vergroten en/of een vertrouwelijke band tussen de cliënt en de begeleider tot stand te brengen.

Motorisch repertoire

In het menselijk brein bevindt zich een systeem, dat er voor zorgt dat je bewegingen kunt OBSERVEREN, maar ook dat je een ACTIE KUNT ONDERNEMEN.

Dit betekent dat je de:

• intentie kan hebben om te bewegen.
• een beweging kunt plannen.
• vervolgens deze beweging ook uit kan voeren.

Het motorisch repertoire is een samenvatting van alle motorieke kennis die we gedurende ons leven hebben opgedaan. Op deze manier kunnen we bewegingen onthouden. Het motorisch repertoire kan worden aangepast door middel van ervaring: als we een actie herhalen wordt deze beter opgeslagen in het brein.

Rond 1996 is voor het eerst in het brein van apen ontdekt dat de premotor cortex van het brein van de aap niet alleen reageerde wanneer deze zelf een actie verrichtte, maar ook wanneer de aap een andere aap een actie zag uitvoeren. (Calvo-Merino 2010)

Dit betekent dat neuronen zowel visuele als motorische eigenschappen bezitten.

In het begin van 21ste eeuw heeft men ontdekt dat zich in het menselijk brein soortgelijke spiegelneuronen bevinden.  Dat betekent dat er activiteit in hersenen plaatsvindt bij zowel het participeren in een activiteit als bij het kijken naar een gelijke activiteit.

De fysieke oefening, het zelf uitvoeren van de beweging, maakt dat de cliënt de ervaring beleeft en deze in kan slijpen in het lichaamsgeheugen.

Indien je als coach meebeweegt met de beweging van de cliënt word je je bewust van zijn gedrag en kunnen er vanuit vertrouwen spontane expressieve bewegingen ontstaan.

Kinestetische empathie

Kinesthetische empathie (Grieks kine is beweging en aesthetis is gevoel) ontstaat wanneer men empathie voelt doordat men zich bewust wordt van de beweging van de ander.

Er komt een bewustwordingsproces op gang, doordat de coach de beweging spiegelt. Hierdoor kan de coach informatie vergaren over het gebruik van de ruimte, ritme, bewegingen en oriëntatie door middel van visuele, auditieve en tastbare informatie.

Binnen BML wordt empathie gezien als verbinding. Een optimale staat van zijn waarbij getracht wordt het innerlijk leven van iemand anders te beleven, waardoor je ervaart wat de diepste beweegreden van de ander is. BML gebruikt spiegelen om als coach te ervaren wat de cliënt beweegt, wat de diepere intentie is in de beweging. De cliënt kan in woorden uitleggen wat er in hem speelt, maar als deze innerlijke houding wordt omgezet in een uiterlijk waarneembare beweging welke de coach kan overnemen ontstaat er ruimte voor een intensieve manier van inleven.

Onze ervaring is, dat ieder mens de elementaire behoefte in zich draagt om gezien, gehoord en gevoeld en ervaren te worden. Doordat de coach letterlijk de beweging van de ander overneemt stelt hij zich optimaal beschikbaar om te ervaren wat de ander beweegt. Hij proeft als het ware de kwaliteit van de beweging en de intentie die erin verborgen ligt. Zo ontdekt hij samen met de cliënt de diepere beweegreden vanuit de vaak nog onbewuste bezieling van de cliënt. 

Volgen, leiden en uitnodigen

BML zet spiegelen niet alleen in om de beweging over te nemen en weer te geven, maar gebruikt spiegeling tevens om zonder woorden de cliënt in zijn model van de wereld op te rekken, door zijn bewegingsidioom te verruimen. Eerst volgt de coach de bewegingen van de cliënt om vervolgens de cliënt te leiden naar een nieuwe manier van bewegen.

Een cliënt beweegt bijvoorbeeld altijd laag, maakt zich niet lang en strekt zijn armen niet uit. Hem is in zijn opvoeding meegegeven dat je niet boven het maaiveld uit moet komen en deze woorden hebben zich in zijn systeem vastgezet. De BML coach sluit laag aan op de bewegingen van de cliënt en tracht langzaam meer uitgestrekte bewegingen toe te voegen en de cliënt mee te nemen in een andere laag (level) van bewegen.

Bij het nagesprek wordt deze ervaring gekoppeld aan het dagelijks leven. Wat bracht het de cliënt om zich te kunnen uitstrekken en uit te reiken tot hoger dan normaal? Welke overtuigingen brengt dit naar boven? BML gebruikt de ruimte waarin de cliënt beweegt als informatiebron. Waarom beweegt de cliënt alleen in het midden en waarom worden de hoeken van de zaal niet gebruikt? Tevens wordt opgemerkt in welk ritme er wordt bewogen en of er lichaamsdelen wel of niet bij het bewegen worden betrokken.

In relatie met de ruimte wordt door de coach verkend hoe de cliënt reageert als men achter hem gaat staat of juist voor, zij, dichterbij of verder weg. Dit worden binnen BML de coachposities genoemd. Een BLM begeleider maakt bewust gebruik van de ruimte en van het eigen lichaam om de cliënt te spiegelen, confronteren en faciliteren in het leren kennen en oprekken van zijn kader.

Spiegelen draagt bij aan het vergroten van empathie omdat men zich bewust wordt van de beweging van de ander. Deze waarneming betreft zowel de gelijkenissen als de verschillen, want niemand is gelijk en beweegt hetzelfde.

Inzet van spiegelen (mirroring) bij Body & Mind Language coaching

• Spiegelen om via het overnemen van bewegingen de interne beweegredenen van de cliënt te ervaren.
• Spiegelen als techniek om vanuit aansluiting (volgen en leiden ) te ontdekken in hoeverre de coach de cliënt kan meenemen in verbreding van zijn bewegingsidioom. (model van de wereld) Dit kan zijn in het gebruik van de ruimte, ritme, dynamiek van de beweging, afwisseling, contact etc.
• Spiegelen om de empathie tussen cliënt en coach te optimaliseren.
• Spiegelen, waarbij de coach confronteert door bijvoorbeeld veel dichterbij te komen. Dit noem je 'ontlokkende technieken'. Deze zijn erop gericht een reactie te ontlokken.
• Het spiegelen van een houding van de cliënt in een relatie tot een problematiek (stagnatie). Wat is men gewend te doen? Als de coach deze houding en de daaruit voorkomende beweging (actie) spiegelt geeft dit de cliënt de mogelijkheid zijn eigen houding gade te slaan en zelf te ervaren wat hiervan de uitwerking is.

Bewustzijn leeft niet alleen in onze hersenen, maar is terug te vinden in ons hele lichaam. Als je de cliënt spiegelt en daarmee je lichaam geheel laat weergeven hoe de ander beweegt en met welke intensiteit (zacht, fel, aarzelend) ervaar je meer van het wezen van de cliënt dan woorden alleen teweeg kunnen brengen.

Spiegelen geeft de coach inzicht in het model van de wereld van de cliënt, omdat het lichaam toont waar blokkades zitten en waar men vrij beweegt. Deze blokkades zijn opgebouwd in relatie tot onvoldoende geuite emoties in de kinderjaren. Als het kind gevoelens onvoldoende kan uiten of zich getroost en begrepen voelt zal het gevoelens steeds meer inhouden. Deze niet-uitgedrukte energie zet zich vast in het lichaam in de vorm van spierspanningspatronen en blokkades. Door beweging en het opnieuw activeren van lichaamsdelen worden deze gevoelens en overtuigingen bewust.

In getraumatiseerde toestand ervaart de mens zichzelf gefragmenteerd. Een doel van het begeleiden van mensen is de integratie van delen van de persoonlijkheid die in hun evolutie zijn blijven steken. Het inzetten van het lichaam is daarbij een krachtig middel om tot heling te komen.